|
خُږِنونے متن ېن ات لُغَت ېن
نڤشیج: زروبین ایوان ایوان وچ ۱۹۶۰
گرذېنیج: احمدشاه خسروے
ویرایش: سرورشاه ارکان
سور نقلے (رسمے سور)
۱. پامېراند غُند اند پَتخۈر نۈم قش‍ـلاق اند یے طـورۈن شاه نۈم چارِک ڤُذج؛ وے ندېن ارهی پُڅ ڤِڅ: اِک وے فشتیر پُڅ اند ږِن نه ڤِڅ،
۲. روزا ڤُد ادے، یے مېث یو وېڤ داد وېڤ خو خدیرپَڅېن جعم کِښت خو، دَرو مُصلحت سۈد وېڤ قتیر:” اه پڅېن، شُکر (خذای) تمېت بچه مرد سِڅ، تمه رد اُم وُز ږِن ذاد، ات تمه فشتیر ڤراد مِس بچه مرد سُذج، عینے ږِن ذئد وے رد.”
۳. وُزاُم شِچ پیر سُذج، اس خو قوت اُم مِس دَرو رېد. شِچ ڤا لازُم تمه خُبث خو ڤراد ارد ږِن ذېت، پے مو اچث مه فلېت. وُزاُم ذو مېث گه رېذج، نُر-آ ښُمنے دَپپث مَراُم؛ لازُم تمه خو کار فهمېت. ادامه دارد
|
|
زحل پیمان
مرغ غمی زِ باغِ دلم پَر کشید و رفت
با بودنت تمام غم ام سَر کشید و رفت
ماندم چه بگویم زِ فراقِ تو ای عزیز
بر کاروان که گوشِ خودش کَر کشید ورفت ادامه دارد
|
|
۲۰۰ خُږنۈنے مَتَل
۲۰۰ ضرب المثل شغنانی
200 Shughnani Proverbs
تهیه و ویرایش: پوهنمل اقبال حسام، حفیظ الله میهن دوست، نوروز شاه همرزم ، سروبانو طوفان نصرت، گوین شیفر، لیلا رحمانی
تحت نظر: کرین آلسن
سکان، کمپیوتر و نشر انترنیتی: سرورشاه ارکان، اداره نشرات سیمای شغنان ادامه دارد
|
|
اشعار مراد محمد راصد
مـُدۈم اُم وُز مـریـض هـر جــاره وئښــچِن
تــو جهت اُم سـُذج مـلال ات پـۈنــد بنئسچِن
څــه نښـتیزد یـه دشی تیر ات څـه کښت پَل
تـــو لۈ وَم پیـڅ اتـه مئستېن یــے تئښچِن
یـــو وَم شـنـد راشـتـے تـر صـد بـرگ نمـایۈن
عجـب خشـروی صــورت یــه مــو څئښچِن ادامه دارد
|
 بررسی زیبایی شناسی تک درخت انتظار از دید صورت‌گرایی
نوشته: اقبال حسام
چکیده: تک درخت انتظار نام مجموعه شعری صفر محمد فایض است که به دلیل پرسوز بودن متن کلام، که دنیایی از درد، رنج، غم، یاس و ناامیدی،هجرت و امثال آن در آن نهفته است، برای این اثر برجسته‌گی و امتیاز خاصی بخشیده است.این نوشته به هدف ارج گزاری به مقام والای آن شاعری که قسمتی ازعمرش را فدای خدمت به زبان فارسی دری کرده بود با در نظر داشت روش کتابخانه یی ترتیب گردیده است. چون محتوای اشعار وی از دید زیبایی‌شناختی دارای ویژه‌گی هایی است که نسبت به اشعار بیشتر کسانی که هم‌دوره و هم پایه فایض اند، از مقام و مرتبت والایی برخور دار است. ادامه دارد
 گلغنچه های تسامح و تساهل در گلشن دیوان فارسی دری نوایی( فانی)
نوشته: پوهندوی اقبال حسام
چکیده: تسامح و تساهل بحثی در محور کنار آمدن با همدیگر می‌چرخد که دو گروه متفاوت عقیده و متفاوت اندیشه باید همدیگر را بپذیرند و در اندیشه و عقاید همدیگر آگاهانه و از قبل طرح شده مداخله نکنند، تا نشان بزرگواری و بردباری خویش را در معرض دید قرار دهند و به این نتیجه برسند که در موجودیت رنگ مختلف، زبان مختلف و قبیله مختلف، دریافت حقیقت کلی امکان پذیر نیست و هرکس مطابق همان برداشت خود بر دشت حقیقت خیمه می‌زند. آن چه که مرا واداشت تا در زمینۀ تساهل و تسامح در دیوان نوایی چیزی بنویسم همان فضای تسامح و تساهل زمان نوایی بود، که شهزاده‌گان تیموری می‌خواستند، تا در دل آزرده‌‌گان زمان بعد از تیمور مرحمی بگذارد. ادامه دارد
 نماد در عطر لبخند خدا
نوشته: پوهندوی اقبال حسام
چکیده
این مقاله در حقیقت سعی و کوششی‌ست در حوزۀ نقد و تحلیل ادبی که نماد را در مجموعه شعر لبخند خدا اثر جهان‌گیر ضمیر به بحث و بررسی گرفته است. نماد که بیان‌گر تجسم و تبلور راز های نهفته و ناخود آگاه فردی و جمعی‌ست نشان دهندۀ تحلیل و برداشت هر قوم در هر زمانی از همان داشته های ماحول خویش است، یعنی شاعران و یا نویسنده‌گان در هر زمانی از هر واژه به نفع خود و افکار خود سودی می‌جویند و آن را به چرخش می‌آورند. به هر اندازه‌یی که نماد ها ناب و طبیعی باشند به همان اندازه تاثیر گزاری شان بیشتر و وجهه قدسی و روحانی را به خود می‌گیرند و روح انسان را با ماورای هستی پیوند می‌دهند. ادامه دارد
|
|
شعر از بانو ملایفنه پروازوفه
چرا بی خانه ی تو، ای دل، ای دل؟
به من بیگانه ی تو، ای دل، ای دل.
گهی می رانی و گه می نوازی،
مگر دیوانه ی تو، ای دل، ای دل؟! ادامه دارد
|
|
چالش های مرجعیت دینی در جهان معاصر
نوشته: حسن علی شاه حسینی
چکیده
امروزه مدل های مختلف رهبری درجهان معاصر تجربه می شوند و ملت ها بیشتر به دنبال کارایی این مدل ها بوده و به این هدف تلاش می کنند که از طریق نقش دادن مردم در تشکیل آنها بقای شان را ضمانت کنند. مسلمانان که پس از پیامبر دست به تشکیل خلافت یازیدند و امت را در سرزمین های مختلف از این طریق زیر رهبری واحد آوردند، اکنون در جهان معاصر برای مدل رهبری کارا برای اتحاد امت، از راه های مختلف تقلی می کنند. در کنار خلافت، گروهی در تلاش ایجاد مرجعیت دینی با صلاحیت آستین بر زده اند، اما پرسش این است که آیا مسلمانان با توجه به پیچیده گی های درونی و دنیای پیرامون شان، روی این طرح با رویکرد سنتی به توافق خواهند رسید؟ ادامه دارد
|
|
قطعنامهٔ مؤرخ ۶ اسد ۱۴۰۰
نوشته: فرید غالب
انسان موجود فانی است و مرگ یک حقیقت است. عزاداری نیز یک سنت و رسم در میان تمام انسانهاست. این رسم به شیوه های مختلف در میان مردم برگزار می گردد. عزاداری فیسبوکی یک شیوه ی جدید است که در بسیاری از موارد در میان مردم و برای خانواده های عزادار مشکل ساز تمام شده است. اخیراً کمپاینی تحت عنوان “عزاداری فیسبوکی بس است” به راه انداخته شد تا مردم از معایب اینگونه عزاداری آگاهی حاصل نمایند. با در نظر داشت دیدگاه های بیشتر از ۳۰۰ تن از کاربران فیسبوک، این کمپاین به نتایج ذیل دست یافت: ادامه دارد
|
|
 فیروزه عارض
ما بی صدا و گنگ و خموشیم در این محل
تو بزم عیش و نغمه نوازی دگری
ما ناز شب کشیده رویم و ادای صبح
تو خواب شب و ناز و نیاز دگری
ما سوخته دل در پی یک نیم نگاهت
بی شک که تو در سوز و گدازی دگری ادامه دارد
|
|
نگاه مختصری به تاریخ شهان شغنان
نوشته: منزل نصرت
شغنان وشغنانیان اگر چه تاریخ دراز مدت و طولانی دارند اما کمتر تحقیق در مورد آن صورت گرفته است. در این متن معلومات اندکی در باره ی دودمانی که سالهای زیادی در شغنان فرمانروای داشتند، اراٸه شده است و آمیدوارم که در آینده های نزدیک تاریخ خطه ی شغنان و ساکنانش مورد غور و بررسی قرار گیرد. شهان شغنان که درلسان شغنانی بنام(ښه یېن) یاد میشوند دودمانی اند از نسل قلندری به اسم سید شاه خاموش، که از احوالی فارس به شغنان آماده است. این سلسله سالهای زیادی در محدوده ی جغرافیایی شغنان و روشان حاکمیت داشته اند. سر سلسله ی این دودمان فردی به اسم شه خدا داد بود. پدرش سید شاه خاموش و مادرش از نسل شاهان گذشته شغنان بوده است. اینکه این امیر چند سال بر شغنان و روشان حاکمیت داشته است معلومات زیادی در دست نیست. ادامه دارد
|
|
در رابطه به شعرهدیه “دسته خار” مرحوم فرامرز تیمار
نوشته: مذهب شاه ظهوری
همدیارم، محترم نوروزعلی ثابتی شاعر ونویسنده شغنان بدخشان!
بامعذرت اینکه به نسبت کسالت جسمانی که داشتم ، درمورد شریک نمودن وهمگانی کردن پارچه شعرهدیه ” دسته خار” مرحوم فرامرز تیمار، شاعر شیرین کلام بامیان درصفحه دنیای مجازی ، نتوانستم به وقت و زمان ازشما سپاسگذاری نمایم واینک که مزاج وطبع ام بهبودیافته ازشما تشکری میکنم که پارچه شعر فوق را بعد ازگذشت چندسال ازطریق صفحه مجازی با دوستان درفیسبوک ودیگر ادب دوستانم به اشتراک گذاشته برایم گسیل داشتید.
وصول این پارچه شعر هرچند خاطرات دیرین مرا با دوست وارسته ام تیمار این شاعرشهیر وجاویدان یاد تازه نمود ولی باخواندن این نوشته تان ازمرگ نا به هنگام این شاعر وشخصیت نیک نام وروشنگر وپرافتخار معارف ولایت بامیان ومنطقه شیبرآگاه وبا اندوه بی پایان ازاین خبر ناگوار متاٴثر ومتاٴلم گردیدم. ادامه دارد
|
|
یاد یکی از پیشکسوتان معارف شدوج شغنان شادروان شاه محمد
نویسنده : قوت نیرو
شاه محمد فرزند قربان محمد یکی از پیشکسوتان یا راه گشایان معارف برای نسل های آینده قریه شدوج شغنان بود. درسال ۱۳۲۴ه ش دردهکده ی زیبای شدوج دریک خانواده متدین وزحمتکش دهقان چشم بجهان هستی گشود. بعد رسیدن بسن قانونی شامل مکتب ابتدايیه زادگاهش گردید ، باتکمیل سه سال تعلیم وتربیه درآن مکتب با درنظرداشت استعداد ولیاقتش باساس فیصله آنزمان وزارت معارف، شامل صنف چهارم لیسه عالی رحمان بابا کابل که برای اقوام وقبایل سرحدی تخصیص داده شده بود شامل گردید . شاه محمد لیاقت واستعداد خود را دراین مکتب نیزبنمایش گذاشت ؛ چون تمام مضامین مکتب رحمن بابا بزبان پشتو بود، اوزبان پشتو را مانند زبان مادری اش فراگرفت وتا صنف نهم در آن مکتب تحصیل کرد. ادامه دارد
|
|
قریدار محمد سلیم بیک
فرستنده خرم بیک(سلیمی)
سرزمین کوهستانی بدخشان درمجموع و ازجمله ولسوالی شغنان آن، درطول تاریخ پربارو کهن خویش، شخصیت ها ومردان نامداری را دردامنه های کوه پایه های خویش پرورانیده که تعداد کمی ازآنها با کارنامه های شان درج تاریخ زرین گردیده و بعضی از دوستان قلم بدست ، با درک مسئولیت، درمورد آنها کم یابیش چیزهائی را نوشته اند و درسایت سیمای شغنان بمعرفی گرفته شده اند. ولی تعداد کثیری ازاین شخصیت ها، با درنظرداشت انبوعی ازعوامل ، ازچشم نازک بین وازقلم نویسنده های عزیز یا بدورمانده ویا تا هنوزبه اصطلاح نوبت به آنها نرسیده است . به باورمن، همۀ این مردان،هرکدام درزمان حیات ، خدمات شاهسته ئی را درعرصه های مختلف انجام داده اند و درجهت بهبود زندگی مردم ، قدمی برداشته اند، و یا درد وآلام مردم خویش را ازطریق سرودن اشعار ومقالات وغیره بگوش ناشنوای حکام وقت رسانیده و به آیندگان شان بجا گذاشته اند. بناً دَین ماست تابه اندازۀ توان ومعلومات خود، چیزکی ویا چیزی درمورد شان نگاشته وآنها را بمعرفی گیریم. ادامه دارد
|
|
 مختصری از زندگی نامه استاد نهیب حیدری
اداره نشرات سیمای شغنان
محترم نهیب متخلص به حیدری فرزند شاه حیدر ولدیت اکبرشاه در سال ۱۳۶۹ هجری شمسی در یک خانواده علم دوست و معارف پرور در ناحیه خاور قریه شدوج ولسوالی زیبای شغنان ولایت بدخشان دیده به جهان گشود.
ایشان تعلیمات ابتدایی خویش را از پدر و پدر بزرگ اش فرا نموده ، بعدن شامل مکتب گردید و در سال ۱۳۸۸ با درجه اعلی ( اول نمره) از لیسه ذکور شدوج فارغ گردیده و در سال ۱۳۸۹ بعد از سپری نمودن آزمون ملی کانکور در دانشکده زراعت دانشگاه بلخ راه یافت. با سعی و تلاش های شبانه روزی و خستگی نا پذیر، در سال ۱۳۹۲ با درجه اعلی و با اخذ نمرات کادری سند لیسانس را از دانشکده متذکره بدست آورد. موصوف در جریان تحصیل مقطع لیسانس بر علاوه دروس دانشگاه دروس کورس های آموزشی زبان انگلیسی و کمپیوتر چون آذرخشAzeraksh))، زبان انگلیسی تندرThunder)) و سمیت (Smite) را نیز در شهرباستانی مزار شریف تعقیب و فرا نموده و گواهی نامه های کورس های آموزشی متذکره را با نتابج مطلوب و درجه اعلی اخذ نمود. ادامه دارد
|
|
 زندگی نامه مختصر سرکار شریفی فایق
اداره سیمای شغنان
سرکار شریفی فایق فرزند محمد علی در اسد سال ۱۳۷۱ در یک خانواده علم پرور در دهکده زیبا ده شهر ولسوالی شغنان ولایت بدخشان چشم به جهان گشود او فقط دو نیم سال داشت که پدر خود را از دست داده و برای همیش از آغوش گرم پدرانه محروم ماند و مادر اش علاوه بر وظیفه مادری، مسوولیت پدرانه هم بدوش گرفت، مادری که گشنگی و تشنگی و هزاران مشکلات دیگر زندگی را تحمل کرده و قهرمانانه رزمید و اولادهای خود را از علم بی بهره نماند و تا سطح لیسانس و ماستری درس خواندند و در حال ادامه تحصیل اند. ادامه دارد
|
|
ساخت کیبورد هوشمند زبان شغنانی افغانستان
نوشته: سرورشاه ارکان
بتاریخ ۷ سنبله ۱۳۹۸( ۲۹ اگست ۲۰۱۹)، کیبورد هوشمند زبان شغنانی افغانستان که به ابتکار کار و فعالیت سرورشاه ارکان ودیگر اعضای سایت سیمای شغنان دیزاین و آماده گردیده بود توسط کمپنی سویفت کیبورد(Swift Keyboard) منظور و به فعالیت آغاز کرد. من به نمایندگی از تیم فعال سایت، این موفقعیت بزرگ را برای تمام شغنانی ها و علاقمندان زبان شغنانی مبارکباد میگویم. ادامه دارد
|
|
ارتباط با ما و ارسال مضامین برای نشر
sarwar@shughnan.com
|
